BİK’ten gazetelere ‘naylon’ operasyonu

GÜNDEM

Bu yılın ilk altı ayında 44 ilde 484 gazeteyi planlı şekilde denetleyen Basın İlan Kurumu, Temmuz ayında birçok gazeteye ani denetim gerçekleştirdi. Denetimler sırasında mevzuata aykırı davrandıkları tespit edilen gazetelere ilan durdurma ve para cezası verildi.

AFET GÜNLER SONRA SAYFALARA TAŞINMIŞ

Yenigün’ün haberine göre, geçtiğimiz haziran ayında birçok ilde sel baskınlarına ve can kayıplarına neden olan sağanak yağışların, görüldüğü illerdeki yerel gazeteler tarafından günler sonra haber yapıldığını tespit eden Basın İlan Kurumu, gazete sayfalarının önceden hazırlanmış ve basılmış olma ihtimalini değerlendirmeye aldı. Aynı günlerde farklı şube müdürlüklerinden benzer şikayetlerin gelmesi üzerine Kontrol Hizmetleri Müdürlüğü, bağımsız gazeteci üyelerin de yer aldığı kontrol kurulu üyelerini ani denetim yapmak üzere çeşitli illerde görevlendirdi.

BASKI GÜNÜ VE SAATİ ŞÜPHE ÇEKTİ

Kontrol kurulu üyelerinin gazete basımının yapıldığı matbaalarda gerçekleştirdiği denetimlerde şüpheleri ortadan kaldıran tablo ile karşı karşıya kalındı. Resmi İlan ve Reklam Yönetmeliği gereğince saat 17.00'dan önce baskıya girmemesi gereken gazetelerin basılmış olduğu, paketlenerek dağıtım için hazır bekletildiği görüntülü kayda alındı. Günde en az 2 bin 400 adet basması ve satması gereken bazı gazetelerin günlük sadece 250 adet basıldığı anlaşıldı. Karşılaşılan manzara tek tek tutanakla kayıtlara geçirildi. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Konya ve Gaziantep gibi büyük şehirlerde gerçekleştirilen denetimlerde mevzuata aykırılık tespit edilen gazetelerin bazılarının Basın İlan Kurumu Genel Kurulu üyesi isimlere ait olması ise denetimi gerçekleştiren isimler kadar olayı duyan herkesi şaşırttı.

TARAFSIZ İNCELEME YAPILDI

Kontrol Kurulu Ön Raporunu değerlendiren Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, denetimlerde mevzuata aykırı davrandıkları tespit edilen gazeteler hakkında, sahiplerinin kim olduğuna bakılmaksızın detaylı inceleme yapılması ve sonuna kadar gidilmesi kararı aldı.

SÖZDE ÇALIŞANLAR TESPİT EDİLDİ

Karar üzerine; sahadaki baskı denetimlerinde sorun görülen gazeteler, idari ve geriye dönük içerik incelemesine tabi tutuldu. Kontrol Hizmetleri Müdürlüğü, karar gereği incelemesini tamamlamasının ardından gazeteler hakkındaki kesinleşmiş Denetim Raporunu tamamladı. Hazırlanan raporda, Ankara merkezli bir gazetesinin sadece 250 adet basıldığı, baskı işleminin saat 17.00'dan önce gerçekleştirildiği, prova baskısı savunmasının yersiz olduğu iddia edildi. Şok iddialarda bağlanarak balya haline getirilmiş gazetelerin üzerine bayi etiketinin yapıştırıldığının tespit edildiği, gazetenin, tutulması zorunlu olan defterleri tutmadığı ve kadrosunda çalışıyor gösterilen fikir işçilerinin aslında görev yapmadığı vurgulandı. Yine Ankara’da yayım yapan iki gazete hakkında ise benzer şekilde erken bir saatte, asgari satış şartının çok altında baskı yaptığı, yine tutulması zorunlu olan defterleri tutmadığı ve kadrosundaki fikir işçilerinin çalıştığının gösterir delile ulaşılamadığı savunuldu. İzmir’de bir gazetenin ise tutulması zorunlu defterleri tutmadığı ve kadrosundaki fikir işçilerinin fiilen görev yapmadığı iddia edildi. Ayrıca Bursa merkezli bir gazetenin 49 gün boyunca zorunlu defterleri tutmadığı bildirildi. Konya merkezli bir gazeteninse kadroda gözüken fikir işçilerinin fiilen görev yaptığının tespit edilemediği ve 157 gün defter tutma zorunluluğunu yerine getirmediği iddia edildi.

PARA VE İLAN CEZASI VERİLDİ

Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, Kontrol Müdürlüğü'nün Denetim Raporu doğrultusunda; Ankara ve Konya merkezli gazetelere önce mahsup uyguladı, ardından da resmi ilan yayınlama haklarını durdurdu. İzmir ve Bursa merkezli gazeteler hakkında ise, yaklaşık 1 milyon Türk Lirası mahsup uygulanmasına karar verdi. Genel Müdürlük kararı tebliğ edilen gazetelerin 10 gün içinde Yönetim Kurulu'na itiraz hakları bulunuyor. Her yıl 81 ilde bine yakın gazeteyi rutin olarak denetime tabi tutarken, gerekli gördüğü hallerde ani denetimler gerçekleştiren Basın İlan Kurumu bu aşamada soruları cevapsız bıraktı. İlerleyen zamanlarda kurumlara resmi bildirimlerin iletileceği ve detayların bu tebligatlarda görülmesi bekleniyor.